Arbeid in de beeldende kunst

In 2007 hebben wij een bijzonder boek mogen publiceren van Willem de Lange. Hij verzamelde heel veel kunst uit het verleden en heden waarbij "arbeid" werd afgebeeld. 

Willem de Lange werd lector bij Avans hogeschool in 2006. Het lectoraat heeft als ‘leeropdracht’ sociale innovatie gekregen. Het is verrijkend om eens vanuit een ander perspectief te kijken naar de arbeid. 

Sandberg – in de jaren na de tweede wereldoorlog directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam – heeft eens gezegd: “Kunstenaars hebben een antenne voor de tijd waarin zij leven. Al eeuwen maakt kunst zichtbaar hoe de samenleving werkt en verandert.”

Als dat zo is, kan de beeldende kunst ons veel leren over de arbeid. Hoe is daar in de loop der tijd naar gekeken? Wat zegt ons dat over de tijd en de maatschappij waarin gewerkt wordt? De ondertitel van deze publicatie luidt ‘The noble art of work’. Sportliefhebbers zullen hierin een verwijzing zien naar het boksen, dat door de Engelsen ‘the noble art of self defense’ wordt genoemd. Je moet Engelsman zijn om een sport waarin men probeert elkaar tegen de wereld te meppen, een ‘noble art’ te noemen.
En is arbeid dan wel een ‘noble art’? Is werk niet een straf van God? Uitbuiting door een kapitalistische werkgever? Bestaat er dan geen slaven- en kinderarbeid? Zo kan werk worden gezien. Maar de arbeid heeft vele gezichten. Die komen tot uitdrukking in de beeldende kunst.

Willem de Lange heeft overwogen om een overzicht te geven van de arbeid in de beeldende kunst door de eeuwen heen. Arbeid is altijd wel onderwerp geweest van de kunst. De vroegste muurschilderingen
van de prehistorie in grotten in Zuid Frankrijk en Noord Spanje laten onder meer jachttaferelen zien; en gaan dus over de arbeid van die tijd. Ook in de kunst van de klassieke oudheid van bijvoorbeeld Egypte, Griekenland en Rome zijn afbeeldingen van (slaven)arbeid terug te vinden. In onder meer ons eigen land
en België kan gedacht worden aan het prachtige houtsnijwerk in koorbanken en de glas-in-loodramen van kathedralen uit de Middeleeuwen, waarin ambachten worden weergegeven. Zo zijn er nog talloze voorbeelden te geven van beeldende kunst waarin de arbeid een rol speelt als thema.

Click beneden op een aantal van de pagina's en je ziet hoe hij dit bijzondere boek heeft samengesteld.